ქართულის უნიკოდში ასახვა

უნი­კო­დი (უნი­კა­ლუ­რი კო­დე­ბი სიმ­ბო­ლო­ების­თვის) ეწო­დე­ბა სა­ყო­ველ­თაო გა­მო­ყე­ნე­ბის ცხრილს მსოფ­ლიო­ში არ­სე­ბუ­ლი ყვე­ლა იმ სიმ­ბო­ლო­სა თუ ასო­ნიშ­ნის ასახ­ვისა და უნი­კა­ლუ­რი ციფ­რუ­ლი კო­დით წარ­მო­დგე­ნის­თვის, რომ­ლე­ბიც დღემ­დე გა­მოი­ყე­ნე­ბა ან კა­ცობ­რიო­ბის ის­ტო­რია­ში ოდეს­ღაც მა­ინც გა­მოი­ყე­ნე­ბო­და. მის შე­მუ­შა­ვე­ბას ზე­დამ­ხედ­ვე­ლობს ამა­ვე სა­ხელ­წო­დე­ბის მქო­ნე არა­მომ­გე­ბია­ნი გა­ერ­თი­ანე­ბა, რო­მე­ლიც შე­იქ­მნა 80-ია­ნი წლე­ბის ბო­ლოს კომ­პი­უტე­რულ სამ­ყა­რო­ში წამ­ყვა­ნი კომ­პა­ნიე­ბის მი­ერ (Ado­be, Apple, Mic­ro­soft, IBM და ა.შ.)

 

თავდაპირველი ასახვა

ქარ­თუ­ლი ასო­ნიშ­ნე­ბის ოთ­ხი სა­ხეო­ბა უნი­კოდ­ში მო­ცე­მუ­ლია სამ გან­ცალ­კე­ვე­ბულ ჯგუ­ფად. ეს გან­პი­რო­ბე­ბუ­ლია იმ­ით, რომ 90-ია­ნი წლე­ბის და­საწ­ყის­ში, რო­დე­საც უნი­კო­დის კონ­სორ­ცი­უმ­ში მიმ­დი­ნა­რე­ობ­და ინ­ფორ­მა­ცი­ის შეგ­რო­ვე­ბა სხვა­დას­ხვა დამ­წერ­ლო­ბე­ბის ასო­ნიშ­ნე­ბის ასახ­ვის­თვის, ვერ მო­ხერ­ხდა სა­თა­ნა­დო მა­სა­ლე­ბის მი­წო­დე­ბა ქარ­თუ­ლი მხრი­დან ქვე­ყა­ნა­ში იმ დროს არ­სე­ბუ­ლი მძი­მე ეკო­ნო­მი­კუ­რი, სო­ცია­ლუ­რი და პო­ლი­ტი­კუ­რი ვი­თა­რე­ბი­დან გა­მომ­დი­ნა­რე.

შე­დე­გად, უნი­კო­დის თავ­და­პირ­ველ ქარ­თულ ჯგუფ­ში (U+10A0 – U+10FF) 1991 წელს აისა­ხა მხო­ლოდ ორი, ძველ­ქარ­თუ­ლი ასომ­თავ­რუ­ლი ანუ „მრგლო­ვა­ნი“ და თა­ნა­მედ­რო­ვე მხედ­რუ­ლი ან­ბა­ნი, ვი­ნაი­დან უნი­კო­დის წარ­მო­მად­გენ­ლებ­მა არ­სე­ბუ­ლი მო­ნა­ცე­მე­ბის სა­ფუძ­ველ­ზე ივა­რაუ­დეს, რომ ქარ­თულ­ში მსგავ­სად ლა­თი­ნუ­რი­სა, ბერ­ძნუ­ლი­სა და ა.შ. არ­სე­ბობ­და მხო­ლოდ ერ­თი წყვი­ლი „დი­დი“ და „პა­ტა­რა“ ასო­ნიშ­ნე­ბისა, რო­მელ­თა­გა­ნაც პირ­ველს იყე­ნებ­დნენ ქვებ­ზე და ძეგ­ლებ­ზე წარ­წე­რის ამო­სატ­ვიფ­რად, იგუ­ლის­ხმე­ბა ასომ­თავ­რულ­ი, ხო­ლო მე­ორე იყო მის­გან უკ­ვე ხე­ლით წე­რის შე­დე­გად გან­ვი­თა­რე­ბუ­ლი მომ­ცრო ზო­მის მხედ­რუ­ლი.

ამოტ­ვიფ­რუ­ლი ლა­თი­ნუ­რი დი­დი ასოე­ბი

ხე­ლით წე­რით გან­ვი­თა­რე­ბუ­ლი პა­ტა­რა ლა­თი­ნუ­რი ასოე­ბი

ამოტ­ვიფ­რუ­ლი ასომ­თავ­რუ­ლი ასოე­ბი

ხე­ლით წე­რისას გან­ვი­თა­რე­ბუ­ლი მხედ­რუ­ლი ასო­ები

ძველ­ქარ­თუ­ლი ნუს­ხუ­რი, რო­მე­ლიც თა­ნა­მედ­რო­ვე მხედ­რულ­ზე ად­რე გა­მოი­ყე­ნე­ბო­და და უშუა­ლოდ ასომ­თავ­რუ­ლის­გან უნ­და წარ­მო­შო­ბი­ლი­ყო სწრა­ფი წე­რის შე­დე­გად, მი­იჩ­ნი­ეს მხედ­რუ­ლის სტი­ლის­ტურ ნა­ირ­სა­ხე­ობად, მის დახ­რილ ვა­რი­ან­ტად, ისე­ვე რო­გორც ლა­თი­ნურ­შია კურ­სი­ვი ფორ­მა. ვი­ნაი­დან ლა­თი­ნუ­რის კურ­სი­ვი უნი­კოდ­ში არაა შე­ტა­ნი­ლი, გა­დაწ­ყვი­ტეს, არც ნუს­ხუ­რი აღარ შეე­ტა­ნათ, ასომ­თავ­რუ­ლი და მხედ­რუ­ლი კი პი­რო­ბი­თად დააწ­ყვი­ლეს „დიდ“ და „პა­ტა­რა“ ასოე­ბად, თუმ­ცა თი­თოე­ული მა­ინც უნი­კა­მე­რულ დამ­წერ­ლო­ბად გა­ნი­საზ­ღვრა, ვი­ნაი­დან მა­თი ცნო­ბით, თა­ნა­მედ­რო­ვე ქარ­თულ­ში ამ დიდ და პა­ტა­რა ასოებს შე­რეუ­ლად აღარ იყე­ნებ­დნენ სხვა ბი­კა­მე­რუ­ლი დამ­წერ­ლო­ბე­ბის მსგავ­სად.

ნუს­ხუ­რი ასომ­თავ­რუ­ლით ე.წ. ხუ­ცუ­რი ხელ­ნა­წე­რი

პირველი შესწორება და დამატება

სა­ქარ­თვე­ლო­ში პო­ლი­ტი­კუ­რი ვი­თა­რე­ბის დას­ტა­ბი­ლუ­რე­ბი­სა და კომ­პიუ­ტე­რუ­ლი სის­ტე­მე­ბის გავ­რცე­ლე­ბის კვალ­დაკ­ვალ ქარ­თუ­ლი ასო­ნიშ­ნე­ბის უნი­კოდ­ში სა­თა­ნა­დოდ წარ­მოდ­გე­ნის სა­კით­ხი კვლავ წა­მო­იჭ­რა 90-ია­ნი წლების ბო­ლოს. უნი­კო­დის კონ­სორ­ცი­უმს ნუს­ხუ­რი ან­ბა­ნის და­მა­ტე­ბის თა­ობა­ზე წე­რი­ლი მის­წე­რა „სა­ქარ­თვე­ლოს ინ­ფორ­მა­ტი­ზა­ცი­ის სა­ხელ­მწი­ფო დე­პარ­ტა­მენ­ტმა“, შემ­დეგ კი სა­ქარ­თვე­ლოს სა­პატ­რი­არ­ქო­მაც. ამ წე­რი­ლებ­ში გან­მარ­ტე­ბუ­ლი და და­სა­ბუ­თე­ბუ­ლი იყო, რომ ნუს­ხუ­რი არ წარ­მო­ად­გენ­და მხედ­რუ­ლის დახ­რილ ვა­რი­ანტს, ისი­ნი მე­ტად გან­სხვავ­დე­ბო­და ერ­თი­მეო­რის­გან და შე­უძ­ლე­ბე­ლი იყო მა­თი ერ­თმა­ნე­თის სა­ნაც­ვლოდ გა­მო­ყე­ნე­ბა.

ნუს­ხურს გა­აჩ­ნდა ისე­თი სა­ხის ქა­რაგ­მე­ბი და ლი­გა­ტუ­რე­ბი, რო­მელ­თა მსგავ­სიც მხედ­რულ­ში არას­დროს არ­სე­ბუ­ლა და ამას­თან ერთად, იყო ტექ­სტე­ბი, რომლებიც სა­მი­ვე სა­ხის დამ­წერ­ლო­ბას შეი­ცავ­და და არ­სე­ბუ­ლი უნი­კოდსტან­დარ­ტი მათ გა­ციფ­რუ­ლე­ბას ვერ უზ­რუნ­ველ­ყოფ­და.

ნუს­ხუ­რი ასოები ქა­რაგ­მე­ბით

გარ­და ამი­სა, ჩვე­ულებ­რივ, სწო­რედ ნუს­ხუ­რი გა­მოი­ყე­ნე­ბო­და ასომ­თავ­რულ­თან ერ­თად წყვილ­ში ლა­თი­ნუ­რი­სა თუ სხვა დამ­წერ­ლო­ბე­ბის მსგავ­სად, რო­გორც „დი­დი“ და „პა­ტა­რა“ ასო­ნიშ­ნე­ბი პა­რაგ­რა­ფი­სა და სა­კუ­თა­რი სა­ხე­ლე­ბის და­საწ­ყის­ში სა­ერ­თო და­სა­ხე­ლე­ბით ხუ­ცუ­რი, ხო­ლო თა­ნა­მედ­რო­ვე მხედ­რულ­თან კომ­ბი­ნა­ცია მე­ტად იშ­ვია­თი იყო, ვი­ნა­იდან მხედ­რულს გან­ვი­თა­რე­ბის სულ სხვა სა­ფე­ხუ­რე­ბი ჰქონ­და გავ­ლი­ლი და უკ­ვე საკ­მა­ოდ და­შო­რე­ბუ­ლი იყო წი­ნა ორის­გან.

 

ამ და­ზუს­ტე­ბუ­ლი მო­ნა­ცე­მე­ბის სა­ფუძ­ველ­ზე სა­ჭი­რო გახ­და მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი ცვლი­ლე­ბე­ბის შე­ტა­ნა უნი­კოდ­ში წარ­მოდ­გე­ნილ ქარ­თულ ასო­ნიშ­ნებ­თან და­კავ­ში­რე­ბით. სხვა­დას­ხვა მა­სა­ლე­ბი­სა და კვლე­ვე­ბის ანა­ლი­ზის სა­ფუძ­ველ­ზე ექ­სპერ­ტმა დამ­წერ­ლო­ბე­ბის­თვის კო­დი­რე­ბის გან­საზ­ღვრის სა­კით­ხებ­ში, მა­იკლ ევერ­სონ­მა, 2003 წელს წა­რად­გი­ნა ნუს­ხუ­რის უნი­კოდ­ში ასახ­ვის თა­ობა­ზე გა­ნაც­ხა­დი, რო­მე­ლიც გუ­ლის­ხმობ­და მის გა­მო­ცალ­კე­ვე­ბას მხედ­რუ­ლის­გან.

იქ­ვე აღი­ნიშ­ნა, რომ ლა­თი­ნუ­რი­სა და სხვა დამ­წერ­ლო­ბე­ბის მსგავ­სი გან­ვი­თა­რე­ბის ეტა­პე­ბი გაი­არა სწო­რედ ასომ­თავ­რულ­მა და ნუს­ხურ­მა, ამი­ტომ მა­თი წყვი­ლი უნ­და გან­საზ­ღვრუ­ლი­ყო ბი­კა­მე­რუ­ლად, ხო­ლო მხედ­რუ­ლი მიჩ­ნე­ულ­იყო ცალ­კე მდგომ უნი­კა­მე­რულ დამ­წერ­ლო­ბად, ვი­ნაი­დან ასომ­თავ­რუ­ლი­სა და ნუს­ხუ­რის კომ­ბი­ნა­ცია ხში­რად გა­მოი­ყე­ნე­ბო­და ძველ ხელ­ნა­წე­რებ­ში (ხუ­ცუ­რი), ხო­ლო ასომ­თავ­რუ­ლის მხედ­რულ­თან გა­მო­ყე­ნე­ბა, ცალ­კე­ულ ექ­სპე­რი­მენ­ტებს თუ არ ჩავ­თვლით, მი­ღე­ბუ­ლი პრაქ­ტი­კა არ ყო­ფი­ლა.

ამ გა­ნაც­ხად­ში აგ­რეთ­ვე იყო მოხ­სე­ნიე­ბუ­ლი სა­თაუ­რებ­სა და მნიშ­ვნე­ლო­ვან ტექ­სტებ­ში გა­მო­ყე­ნე­ბუ­ლი მთავ­რუ­ლი, რო­მე­ლიც თა­ნა­მედ­რო­ვე მხედ­რუ­ლის შე­სა­ბა­მის დი­დ ასო­ნიშ­ნე­ბს ეწო­დე­ბა. თუმ­ცა ემერ­სო­ნის აზ­რით, იგი მხო­ლოდ მხედ­რუ­ლის სტი­ლის­ტური ვა­რია­ცია უნ­და ყო­ფი­ლი­ყო დაახ­ლოე­ბით ისე, რო­გორც ლა­თი­ნურ­შია Small Caps.

ამას­თან ერ­თად, მი­სი ინ­ფორ­მა­ცი­ით, მთავ­რუ­ლი არას­დროს გა­მოი­ყე­ნე­ბო­და დი­დი ასოე­ბის და­ნიშ­ნუ­ლე­ბით წი­ნა­და­დე­ბე­ბის და­საწ­ყე­ბად ან სა­კუ­თა­რი სა­ხე­ლე­ბის­თვის, მხო­ლოდ სტი­ლი­სა და გა­ფორ­მე­ბის­თვის ესა­ჭი­როე­ბო­დათ და ამი­ტომ უნი­კოდ­ში და­მა­ტე­ბის სა­ფუძ­ვე­ლიც არ არ­სე­ბობ­და. 

სა­ბო­ლო­ოდ, 2005 წელს, უნი­კოდ­ში გა­მოჩ­ნდა ქარ­თუ­ლის მე­ორე ჯგუ­ფ­ი და დამ­წერ­ლო­ბის მე­სა­მე სა­ხე­ობა – ნუს­ხუ­რი ასო­ნიშ­ნე­ბი (U+2D00–U+2D2F). 

მეორე შესწორება და გაფართოება

2016 წელს კი შრიფ­ტე­ბის ქარ­თველ­მა დი­ზაი­ნე­რებ­მა და შემ­მუ­შა­ვებ­ლებ­მა მა­იკლ ევერ­სონ­თან თა­ნამ­შრომ­ლო­ბით წა­რად­გი­ნეს ახა­ლი გა­ნაც­ხა­დი ქარ­თუ­ლი ასო­ნიშ­ნე­ბის კი­დევ ერ­თი – მე­სა­მე ჯგუ­ფის და­სა­მა­ტებ­ლად უნი­კოდ­ში (U+1C90–U+1CBF), რო­მელ­შიც გან­თავ­სდე­ბო­და ზე­მო­აღ­ნიშ­ნუ­ლი მე­ოთ­ხე სა­ხე­ობა – მხედ­რუ­ლის მთავ­რუ­ლი და შე­სა­ბა­მი­სად, ქარ­თუ­ლი მხედ­რუ­ლი დამ­წერ­ლო­ბაც გა­ნი­საზ­ღვრე­ბო­და ბი­კა­მე­რულ­ად.

მო­ცე­მულ გა­ნაც­ხად­ში და­სა­ბუ­თე­ბუ­ლია 2003 წელს მთავ­რუ­ლის შე­სა­ხებ გა­მოთ­ქმუ­ლი მო­საზ­რე­ბის სიმ­ცდა­რე და მოყ­ვა­ნი­ლია მა­გა­ლი­თე­ბი, რომ 1865-1924 წლე­ბის შუ­ალედ­ში და­ბეჭ­დილ წიგ­ნებ­ში მთავ­რუ­ლი სწო­რედ წი­ნა­და­დე­ბის და­საწ­ყე­ბად და სა­კუ­თა­რი სა­ხე­ლე­ბის გა­მო­საკ­ვე­თად გა­მოი­ყე­ნე­ბო­და მსგავ­სად სხვა ბი­კა­მე­რუ­ლი დამ­წერ­ლო­ბე­ბისა.

მთავ­რუ­ლი ასოები სა­თაუ­რებ­სა და წერ­ტი­ლის შემ­დეგ

 

 საბ­ჭო­თა რე­ჟი­მის დამ­ყა­რე­ბის შემ­დგომ მის დამ­კვიდ­რე­ბა­ზე უა­რი ით­ქვა და­მა­ტე­ბი­თი ძა­ლის­ხმე­ვი­სა და ხარ­ჯე­ბის გა­წე­ვის სა­ჭი­როე­ბის გა­მო. მაგ­რამ ეს არ ნიშ­ნავს, რომ ამის გა­მო იგი აღარ შე­იძ­ლე­ბა მი­იჩ­ნეოდ­ეს „დიდ ასო­ებად“ ან მი­სი გა­მო­სახ­ვა სტი­ლის შეც­ვლი­თაა შე­საძ­ლე­ბე­ლი. გარ­და ამი­სა, მთავ­რუ­ლით სარ­გებ­ლო­ბა მაინც გა­ნაგ­რძეს საბ­ჭოეთ­ში წარწერებისთვის All-Caps (რო­ცა სიტ­ყვა­ში ან ფრა­ზა­ში ყველა ასონიშანი დი­დია) ბა­ნე­რე­ბსა თუ პლა­კა­ტე­ბზე და დღე­მდე აქ­ტიუ­რად გა­მოი­ყე­ნე­ბა რო­გორც პო­ლი­გრა­ფი­აში, ასე­ვე ციფ­რულ სამ­ყა­რო­ში, მათ შო­რის ელექ­ტრო­ნულ დო­კუ­მენ­ტებში, ვებ­საი­ტებზე, გრა­ფი­კულ ვი­დეორგოლებში და ა.შ.

მთავ­რუ­ლი ასოებით All Caps

ეს ასო­ნიშ­ნე­ბი არ წარ­მო­ად­გენს მხედ­რუ­ლის პირ­და­პირ გა­დი­დე­ბულ ვა­რი­ანტს, არა­მედ მის­გან გან­სხვავ­დე­ბა ხაზ­ზე ურ­თი­ერ­თგან­ლა­გე­ბით, თვა­ლის ზო­მით, პრო­პორ­ციე­ბი­თა და შტრი­ხის სის­ქით ზუს­ტად იმ­გვა­რად, რო­გორც სხვა ბი­კა­მე­რულ დამ­წერ­ლო­ბებ­ში გან­სხვავ­დე­ბა „დი­დი“ და „პა­ტა­რა“ ასო­ები. ამას­თანავე ნა­თე­ლია, რომ ქარ­თველ მომ­ხმა­რებ­ლებს ხში­რად ესა­ჭი­როე­ბათ მთავ­რუ­ლი­სა და მხედ­რუ­ლის ერ­თდროული გა­მო­ყე­ნე­ბა, ვინაიდან უამ­რავ არას­ტან­დარ­ტულ ხერხს მი­მარ­თავ­დნენ, დაწ­ყე­ბუ­ლი წყვილ-წყვი­ლი ლა­თი­ნუ­რი შრიფ­ტე­ბის დამ­ზა­დე­ბით (რო­გო­რები­ცაა AcadNusx/AcadMtavr, LitNusx/LitMtavr და ა.შ.), დამ­თავ­რე­ბუ­ლი ძველ­ქარ­თუ­ლის ადგილას მთავრულის ხელოვნურად დასმით, რაც სამ­თავ­რო­ბო სა­ი­ტებ­ზეც შეიმ­ჩნეო­და და და­მა­ტე­ბით სიძ­ნე­ლეს ქმნი­და სა­ძიე­ბო სის­ტე­მე­ბში, როცა თა­ნა­მედ­რო­ვე ქარ­თუ­ლი წარწერები ხუცური ასო­ნიშ­ნე­ბით ჩნდებოდა.

სა­ერ­თო ჯამ­ში კი ეს ყვე­ლა­ფე­რი ერ­თი მხრივ, აბ­რკო­ლებ­და ქარ­თუ­ლი ენის კომ­პიუ­ტე­რულ სივ­რცე­ში სრულ­ყო­ფი­ლად ასახ­ვას და მე­ორე მხრივ, ხელს უშ­ლი­და ერ­თია­ნი, გა­მარ­თუ­ლი სტან­დარ­ტის დამ­კვიდ­რე­ბა­სა და უნი­კო­დის შრიფ­ტე­ბის ფარ­თო მოხ­მა­რე­ბას სა­ქარ­თვე­ლო­ში.

მო­ცე­მუ­ლი ყვე­ლა არ­გუ­მენ­ტის გაც­ნო­ბის შემ­დეგ ტექ­ნი­კუ­რი კო­მი­ტე­ტი და­თან­ხმდა აღ­ნიშ­ნულ მოთ­ხოვ­ნას და 2018 წლის ივ­ნის­ში ქარ­თუ­ლი ასო­ნიშ­ნე­ბის კი­დევ ერ­თი ჯგუ­ფი გა­მოჩ­ნდა უნი­კოდ­ში. შე­დე­გად, დღეს უკ­ვე ქარ­თუ­ლი ან­ბა­ნის ოთ­ხი­ვე ნა­ირ­სა­ხე­ობა (ასომთავ­რუ­ლი, ნუს­ხუ­რი, მხედ­რუ­ლი, მთავ­რუ­ლი) სრუ­ლა­დაა წარ­მოდ­გე­ნი­ლი ასო­ნიშ­ნე­ბის კო­დე­ბის ერ­თი­ან სტან­დარ­ტში და ამ­ით იგი ერ­თა­დერ­თი ენა გახ­ლავთ, რო­მელ­საც ოფი­ცია­ლუ­რად გა­აჩ­ნია ორი ბი­კა­მე­რუ­ლი დამ­წერ­ლო­ბა, ძვე­ლი და ახა­ლი.

ეს სტან­დარ­ტი ნა­წი­ლობ­რივ უკ­ვე ასა­ხუ­ლია Google-ის, Microsoft-ის, Apple-ის პრო­დუქ­ტებ­სა და აგ­რეთ­ვე GNU/Linux-სის­ტე­მებ­ში შემ­დე­გი შრიფ­ტე­ბის მეშ­ვე­ობ­ით: 

•  Calibri 6.32 (Windows 10 October Update 1809), 2018 წელი
  
•  Segoe UI 5.62 (Windows 10 May Update 1903), 2019 წე­ლი
  
•  Helvetica Neue (macOS Catalina / iOS 13), 2019 წე­ლი
  
•  Google Noto (Android 11), 2019 წე­ლი
  
•  San Francisco (macOS Sonoma / iOS 17), 2023 წე­ლი

ამას­თა­ნა­ვე აღ­სა­ნიშ­ნა­ვია, რომ Google Noto ღი­ად არ­ის ხელ­­მი­საწ­ვ­დო­მი გად­მო­სა­წე­რად ოფი­ცია­ლუ­რი საი­ტი­დან, მი­სი გა­მო­ყე­ნე­ბა თა­ვი­სუფ­ლად შე­იძ­ლე­ბა ნე­ბის­მი­ერი და­ნიშ­ნუ­ლე­ბით და სრუ­ლი კრე­ბუ­ლი სხვა­და­სხვა ნა­ირ­სა­ხე­ობ­ითა და შტრი­ხის სის­ქით აგ­რეთ­ვე გან­თავ­სე­ბუ­ლია Github-სა­ცავ­ში.

• Noto Georgian
  

გარდა ამისა, გადმოსაწერად ღიადაა ხელმისაწვდომი San-Francisco შრიფტის გაფართოება SF-Georgian, რომელიც შეიცავს ქართული დამწერლობის მხედრულისა და მთავრულის ასოებს, მაგრამ მისი თავისუფლად გამოყენება იკრძალება და ნებადართულია მხოლოდ Apple-ის მოწყობილობებისთვის შექმნილი პროგრამული ნაწარმის წარმოსადგენად და საჩვენებლად სურათებში, ვიდეოებში და ა. შ.

შე­დე­გა­დ, უკ­ვე შე­საძ­ლე­ბე­ლია მხედ­რუ­ლი­სა და მთავ­რუ­ლის საერ­თო შრიფ­ტით გა­მო­ტა­ნა არას­ტან­დარ­ტუ­ლი ლა­თი­ნუ­რი­სა და წყვი­ლი ფაი­ლე­ბის გამ­ზა­დე­ბის გა­რე­შე და ასე­ვე ხერ­ხდე­ბა ტექ­სტის გაგ­ზავ­ნა სო­ცია­ლურ ქსე­ლებ­სა და ვებ­სივ­რცე­ში.

გარ­და ამი­სა, ამ შრიფ­ტის და­ყე­ნე­ბით მოგ­ვარ­დე­ბა მთავ­რუ­ლის ნაცვ­ლად კუ­ბი­კე­ბის გა­მო­ჩე­ნის პრობ­ლე­მა ზო­გი­ერთ გა­ნუ­ახ­ლე­ბელ სის­ტემ­აში.